Το ραδόνιο (Rn-222) είναι ένα στοιχείο που υπάρχει στη φύση, ανήκει στη ραδιενεργό σειρά του ουρανίου-238 και παράγεται κατά την αποδιέγερση του ραδίου-226.

Το ραδόνιο είναι κι αυτό ραδιενεργό, με χρόνο ημιζωής περίπου 3.82 ημέρες. Κατά την αποδιέγερσή του, εκπέμπεται σωματίδιο άλφα (άλφα ακτινοβολία) και δημιουργείται το ραδιοϊσότοπο πολώνιο-218, το οποίο ακολουθούν άλλοι ραδιενεργοί πυρήνες μέχρι τη δημιουργία του σταθερού μολύβδου-210.

Η ιδιαιτερότητα του ραδονίου προκύπτει από τη φυσική του κατάσταση: είναι ένα ευγενές αέριο (άοσμο και άχρωμο), το οποίο αμέσως μετά την παραγωγή του σε ένα υλικό, κινείται σχετικά ελεύθερα και έχει τη δυνατότητα να φτάσει στον αέρα ή στο νερό του άμεσου προς τον άνθρωπο περιβάλλοντος.

Στα ραδιοϊσότοπα που παράγονται κατά την αποδιέγερσή του (θυγατρικά στοιχεία) οφείλεται το μεγαλύτερο ποσοστό της έκθεσης του γενικού πληθυσμού σε ακτινοβολία. Η εισπνοή των θυγατρικών του ραδονίου μπορεί να επιφέρει βλάβες στον πνευμονικό ιστό, προκαλώντας καρκίνο του πνεύμονα.

στα θεμέλια ή τους τοίχους, από υπόγεια, υδρορροές και άλλα ανοίγματα. Στη συνέχεια, με τη θέρμανση του εσωτερικού αέρα, το ραδόνιο μεταφέρεται στα υψηλότερα πατώματα. Σε γενικές γραμμές, οι συγκεντρώσεις του ραδονίου που μετρώνται σε πολυκατοικίες με πολλούς ορόφους, είναι μικρότερες στους πάνω ορόφους από ό,τι στους κάτω.

Μια ακόμη σημαντική πηγή ραδονίου είναι τα οικοδομικά υλικά. Τα κοινά οικοδομικά υλικά όπως το ξύλο, τα τούβλα και το τσιμέντο εκλύουν σχετικά μικρές ποσότητες ραδονίου. Υπάρχουν, ωστόσο, υλικά όπως ο γρανίτης και ορισμένα είδη πέτρας και γύψου που είναι ιδιαίτερα ραδιενεργά.

Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των Η.Π.Α. (Environmental Protection Agency, EPA) έχει ορίσει ως ανώτερο επιτρεπτό όριο ραδονίου στο εσωτερικό των κατοικιών, σχολείων και χώρων εργασίας, τα 150 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο.

Η Διεθνής Επιτροπή Ραδιοπροστασίας (International Commission on Radiological Protection, ICRP) συνιστά τη λήψη μέτρων σε περίπτωση που η συγκέντρωση ραδονίου στο εσωτερικό των κατοικιών ανέρχεται σε 200-600 Μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο.

Τα ραδιενεργά ισότοπα που παράγονται κατά την αποδιέγερση του ραδονίου, προσκολλώνται σε σωματίδια σκόνης και, εισπνεόμενα, επικάθονται στις πνευμονικές κυψελίδες όπου παραμένουν και ακτινοβολούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Αν και οι τρόποι με τους οποίους η ακτινοβολία προκαλεί βλάβες στα κύτταρα δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί, πολλοί από αυτούς προκαλούν χημικές μεταβολές στο DNA των κυττάρων. Τέτοιου είδους μεταβολές καταλήγουν σε βλάβες που εκδηλώνονται είτε με θάνατο του κυττάρου ή με γενετικές αλλαγές (μεταλλάξεις) ή με την ανάπτυξη καρκίνου.

Το ραδόνιο είναι ένα αέριο, άοσμο και άχρωμο.

Ο μόνος τρόπος να διαπιστωθεί αν υπάρχει πρόβλημα ραδονίου σε ένα κτίριο, είναι να μετρηθεί η συγκέντρωσή του με ειδικά συστήματα ανίχνευσης.

Η Ομάδα Ραδονίου του Εργαστηρίου Πυρηνικής Φυσικής του Παν/μίου Ιωαννίνων παρέχει αποτελέσματα συγκεντρώσεων ραδονίου, χρησιμοποιώντας τυποποιημένους ανιχνευτές, οι οποίοι εκτίθενται για διάστημα μερικών μηνών στο εσωτερικό της κατοικίας.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν, έναντι μικρού κόστους, να προμηθευτούν τους ανιχνευτές από το Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής του Παν/μίου Ιωαννίνων.

Ο απλούστερος τρόπος να μειωθεί η συγκέντρωση ραδονίου στο εσωτερικό των κτιρίων είναι ο φυσικός εξαερισμός τους. Ωστόσο, το μέτρο αυτό δεν αποτελεί ριζική λύση, μιας και δεν περιορίζει την είσοδο του ραδονίου στο εσωτερικό.

Καθ' όσον το ραδόνιο προέρχεται κυρίως από το έδαφος, η μείωσή του σε εσωτερικούς χώρους μπορεί να επιτευχθεί σφραγίζοντας κάθε είδους ανοίγματα ή ρωγμές, καθώς και σημεία συνένωσης δαπέδων και τοίχων.

Αποτελεσματική είναι επίσης η εγκατάσταση συστημάτων εξαερισμού στους θεμέλιους χώρους, με σκοπό τη διοχέτευση του ραδονίου από το έδαφος στην ατμόσφαιρα.